شاید فکر کردن به عشق سابق آن‌قدرها هم بد نباشد
تقریباً همه ما تجربه جدایی عاطفی را داشته‌ایم. گاهی این جدایی سال‌ها پیش اتفاق افتاده، اما همچنان ردپای آن در ذهن و قلب ما باقی مانده است. آیا فکر کردن به عشق سابق به معنای گیر کردن در گذشته است؟ یا می‌تواند پنجره‌ای به سوی رشد فردی باشد؟ پژوهش‌های جدید می‌گویند: «دومی».
ذهنیت ما نسبت به "او" هنوز زنده است
تحقیقات تازه‌ای که در سال ۲۰۲۵ توسط Barry Farber و همکارانش از دانشگاه کلمبیا انجام شده نشان می‌دهد که برخلاف تصور رایج، فکر کردن به عشق سابق امری غیرعادی نیست؛ بلکه امری رایج و حتی گاهی مفید است.
به گفته پژوهشگران، افراد تمایل دارند تصویری درونی یا بازنمایی ذهنی از شریک عاطفی سابق خود در ذهن داشته باشند که ترکیبی از خاطرات، احساسات، باورها، و حتی حس حضور آن فرد است. این تصویر می‌تواند با گذشت زمان زنده بماند و در موقعیت‌هایی مانند شنیدن یک آهنگ یا مواجهه با تنهایی، دوباره فعال شود.
چند بار در هفته به او فکر می‌کنید؟
بر اساس نتایج این پژوهش که روی بیش از ۲۲۰۰ فرد بزرگسال (با میانگین سنی ۳۱ سال) انجام شد، اکثر شرکت‌کنندگان گفتند که به‌طور میانگین ۵.۵ از ۷ بار در هفته به عشق سابق خود فکر می‌کنند. این رقم برای افرادی با سبک دلبستگی اضطرابی، کسانی که خودشان رابطه را تمام کرده‌اند یا در روابط طولانی‌مدت بوده‌اند، بالاتر هم بود.
عوامل برانگیزاننده این افکار شامل دلتنگی، مناسبت‌های خاص، گوش دادن به موسیقی، یا احساس تنهایی است. بسیاری از افراد در این لحظات می‌پرسند:
- «آیا او هم به من فکر می‌کند؟»
- «چه شد که همه‌چیز به پایان رسید؟»
- «آیا دوباره یکدیگر را خواهیم دید؟»
جالب‌تر اینکه این افکار فقط محدود به احساساتی مثل دلتنگی نیست. احساساتی چون ترس، گناه، پشیمانی و حتی شرم نیز گزارش شده‌اند.
نداشتن "پایان‌بندی درست" = ادامه‌دار بودن افکار
یکی از یافته‌های کلیدی پژوهش این بود که نداشتن "closure" یا همان حس پایان‌یافتگیِ احساسی، مهم‌ترین عامل تداوم افکار و احساسات نسبت به شریک سابق است. افرادی که رابطه‌شان بدون گفت‌وگو، وضوح یا جمع‌بندی تمام شده بود، بیشتر از دیگران درگیر افکار مکرر درباره گذشته بودند — چه خاطرات تلخ و چه شیرین.
شبکه‌های اجتماعی: بزرگ‌ترین تقویت‌کننده خاطرات
در دنیای امروز، حضور سابق‌ها فقط به ذهن محدود نمی‌شود. پلتفرم‌هایی مانند اینستاگرام، تلگرام، لینکدین یا حتی پلی‌لیست‌های قدیمی، دائماً می‌توانند خاطرات گذشته را زنده کنند. طبق این مطالعه، میزان افکار درباره عشق سابق به‌شدت با مواجهه در شبکه‌های اجتماعی گره خورده است.
آیا فکر کردن به عشق سابق ناسالم است؟
پاسخ کوتاه: نه لزوماً. پژوهشگران تأکید می‌کنند که این افکار می‌توانند نشانه‌ای از رشد و هویت‌یابی باشند، به‌ویژه اگر در نهایت به فهم بهتر خود و نیازهای‌مان ختم شوند. اگر در حال حاضر در رابطه جدیدی هستید، تجربه‌ی گذشته ممکن است باعث شود ارزش رابطه فعلی را بیشتر بدانید — یا متوجه شوید هنوز مسائلی حل‌نشده در ذهن‌تان باقی مانده‌اند.
چه زمانی باید نگران بود؟
اگر افکار مربوط به عشق سابق:
- باعث اختلال در کار و زندگی روزمره‌تان شده،
- با اضطراب یا افسردگی شدید همراه است،
- یا به‌طور وسواسی تکرار می‌شوند،
بهتر است از یک روان‌درمانگر کمک بگیرید تا این تجربیات به‌صورت سالم و هدفمند پردازش شوند.
جمع‌بندی: گذشته، بخشی از ماست
همه‌ی ما در ذهن‌مان صندوقچه‌ای از روابط گذشته داریم که در زمان‌هایی خاص در آن را باز می‌کنیم. نکته مهم این است که این بازگشت به گذشته را سرزنش نکنیم، بلکه از آن برای شناخت بهتر خود بهره بگیریم. گاهی فقط کافی است از خود بپرسیم: «چرا این خاطره حالا به ذهنم آمد؟» — و همین می‌تواند شروعی برای رشد باشد.
منابع:
- Farber, B. A., Roe, D., & Cherner, R. (2025). Remembrances of things past: Toward a clinical understanding of representations of ex-romantic partners. Counselling Psychology Quarterly.
- American Psychological Association (APA)
- Journal of Clinical Psychology
- Columbia University Press
دیدگاه خود را بنویسید